INFOdoradca+ Informacje o zawodach - Powiatowy Urząd Pracy w Olecku

Pirotechnik 343910

• Pirotechnik planu zdjęciowego.

W Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie:

• 3435 Other artistic and cultural associate professionals.

Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):

• Sekcja R – Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją.

Notka metodologiczna

Opis informacji o zawodzie opracowano na podstawie:

• analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe) oraz źródeł internetowych,
• analizy opisu zawodu zamieszczonego w wyszukiwarce opisów zawodów na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia,
• badań ankietowych prowadzonych w projekcie INFODORADCA+ w marcu 2019 r.,
• zebranych opinii od recenzentów, członków panelu ewaluacyjnego oraz zespołu ds. walidacji i jakości informacji o zawodach.

Autorzy i eksperci opiniujący

Zespół Ekspercki:

• Maciej Bielicki – DOP STUNT, Płock.
• Alicja Kosterska – Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
• Lechosław Wróbel – Komenda Powiatowa Policji w Dziwnowie, Dziwnów.

Zespół ds. walidacji i jakości informacji o zawodzie:

• Zdzisław Czajka – Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
• Maciej Gruza – Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
• Klaudia Gumieniak – Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
• Urszula Jeruszka – Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
• Jolanta Religa – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
• Barbara Sajkiewicz – Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
• Krzysztof Symela – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.

Recenzenci:

• Dariusz Gruszczyński – Zakład Produkcyjno-Usługowy Grustal, Płońsk.
• Radosław Jędrasiak – Komenda Powiatowa Policji w Kępnie, Kępno.

Panel ewaluacyjny – przedstawiciele partnerów społecznych:

• Jakub Gontarek – Rada Programowa ds. Kompetencji Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa.
• Michał Ślusarczyk – Związek Rzemiosła Polskiego, Warszawa.

Data (rok) opracowania opisu informacji o zawodzie: 2019 r.

Pirotechnik zajmuje się opracowaniem, przygotowaniem i realizacją widowisk pirotechnicznych ¹⁷.

Opis pracy

Pirotechnik wykonuje pracę polegającą na opracowaniu, przygotowaniu i realizacji pokazów pirotechnicznych na otwartym terenie (takich jak np. pokazy fajerwerków ⁶) i widowisk pirotechniki scenicznej (na scenach znajdujących się wewnątrz lub na zewnątrz budynków). Takie pokazy mogą być wykorzystywane przy produkcji filmów, widowisk telewizyjnych, w teatrach, na koncertach, festynach i innych imprezach o charakterze artystycznym bądź rozrywkowym.

Swoje obowiązki pirotechnik wykonuje zgodnie z przepisami prawa regulującymi zasady nabywania, posiadania, przechowywania, przemieszczania, używania i transportu materiałów pirotechnicznych. W trakcie wykonywania pracy stosuje także przepisy, zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej. Swoje zadania zawodowe wykonuje w taki sposób, by przy stosowaniu materiałów pirotechnicznych jednocześnie przeciwdziałać zagrożeniom dla życia i zdrowia ludzi, mienia ¹³, środowiska naturalnego oraz bezpieczeństwa publicznego.

Wśród efektów stosowanych przez pirotechnika w trakcie pokazów znajdują się między innymi fontanny iskier, dymy, ogień, symulacja wystrzałów czy wybuchy. Zadaniem pracownika w tym zawodzie jest takie zaplanowanie i przeprowadzenie pokazu pirotechnicznego, by za pomocą stosowanych zabiegów wywołać wysokiej jakości wrażenia estetyczne u widzów. Zwykle oznacza to konieczność zsynchronizowania efektów pirotechnicznych z muzyką lub dramaturgią wydarzeń, którym towarzyszy pokaz bądź wytworzenie takiej dramaturgii samym pokazem. W związku z powyższym praca pirotechnika wymaga dokładności, gotowości do podporządkowania się regułom w granicach bezpieczeństwa, ale również wyobraźni i twórczego myślenia.

Przed realizacją pokazu pirotechnicznego pirotechnik dokonuje oględzin terenu, na którym ma odbyć się widowisko. Oprócz planowania i przeprowadzania pokazu, do jego zadań należy również powiadomienie o nim odpowiednich służb (Straży Pożarnej, Policji oraz Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej) i przygotowanie terenu widowiska: zabezpieczenie go i odpowiednie rozlokowanie materiałów lub urządzeń pirotechnicznych zgodnie z opracowanym i zaakceptowanym planem. Po zakończonym pokazie pirotechnik musi skontrolować teren, na którym przeprowadzony został pokaz, by upewnić się, że nie pozostały na nim żadne niewypały ¹⁵ ani źródła ognia.

Sposoby wykonywania pracy

Pracownik w zawodzie pirotechnik wykonuje pracę polegającą m.in. na:

• przeprowadzaniu dokładnych oględzin miejsca, w którym ma odbyć się pokaz pirotechniczny i podejmowaniu na tej podstawie decyzji o możliwościach wykonania pokazu,
• przygotowywaniu programu (scenariusza) widowiska pirotechnicznego z uwzględnieniem wymagań klienta,
• opracowywaniu i przygotowywaniu scen filmowych z użyciem materiałów pirotechnicznych na podstawie wymagań scenariusza filmu i wskazówek reżysera,
• dobieraniu materiałów pirotechnicznych potrzebnych do realizacji pokazu z uwzględnieniem ich charakterystyk, parametrów technicznych oraz wymogów bezpieczeństwa,
• montowaniu urządzeń i materiałów pirotechnicznych w miejscu pokazu,
• instruowaniu aktorów i statystów na temat bezpiecznego wywoływania przygotowanych przez pirotechnika efektów na planie filmowym, telewizyjnym lub w czasie przedstawienia teatralnego,
• przeprowadzaniu pokazu zgodnie z opracowanym programem, z zachowaniem stałej i pełnej kontroli nad przebiegiem widowiska,
• kontrolowaniu wykorzystanych urządzeń i miejsca pokazu bezpośrednio po jego zakończeniu w celu usunięcia ewentualnych niewypałów lub powstałych źródeł ognia,
• nadzorowaniu transportu i dbaniu o bezpieczne składowanie materiałów pirotechnicznych stosowanych w danym pokazie,
• przestrzeganiu zarządzeń oraz instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

Więcej szczegółowych informacji znajduje się w sekcjach: 3.1. Zadania zawodowe oraz 3.2. Kompetencja zawodowa.

Warunki pracy

Pirotechnik wykonuje swoją pracę w różnych miejscach, zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynków. O miejscu wykonywania pracy przez pirotechnika decyduje zlecenie klienta i specyfika zamawianego przez niego pokazu.

Jeśli pirotechnik przygotowuje pokaz fajerwerków, swoje obowiązki zawsze wykonuje na świeżym powietrzu. Jeśli natomiast zajmuje się realizacją pokazu pirotechniki scenicznej, pracuje przy produkcji filmu, widowiska telewizyjnego, spektaklu teatralnego lub koncertu, o miejscu wykonywania obowiązków decyduje usytuowanie sceny bądź scenariusz i koncepcja reżysera. Obowiązki pirotechnika mogą wówczas być wykonywane wewnątrz budynków (w teatrach, halach koncertowych i widowiskowych, halach zdjęciowych lub w wynajętych na potrzeby kręcenia filmu albo widowiska telewizyjnego pomieszczeniach użytkowych), jak również na zewnątrz. W przypadku organizacji pokazu pirotechnicznego na potrzeby produkcji filmowej, praca na wolnym powietrzu może obywać się w różnorodnych lokalizacjach, takich jak autostrady, przestrzenie miejskie (ulice, place) czy przestrzenie naturalne.

Ostateczną decyzję dotyczącą tego, czy wyznaczone przez klienta miejsce nadaje się do przeprowadzenia pokazu pirotechnicznego, podejmuje pirotechnik, kierując się względami bezpieczeństwa.

W przypadku pirotechników realizujących pokazy na potrzeby produkcji filmowej albo podczas koncertów, wykonywanie obowiązków może wiązać się z częstym podróżowaniem i długotrwałym przebywaniem poza miejscem zamieszkania.

Planowanie przebiegu pokazu pirotechnicznego odbywa się w warunkach biurowych, najczęściej w pozycji siedzącej, po wcześniejszym rekonesansie terenu lub miejsca, w jakim ma zostać realizowany pokaz. Pozostałą część obowiązków pracownik w tym zawodzie wykonuje w terenie przeprowadzając oględziny miejsca, w którym ma odbywać się pokaz i przemieszczając się między lokalizacjami, w których montuje poszczególne urządzenia i materiały pirotechniczne. Podczas montażu zdarza się, że musi przyjmować wymuszone, niekomfortowe pozycje ciała.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.1. Możliwości podjęcia pracy w zawodzie.

Wykorzystywane maszyny i narzędzia pracy

Pirotechnik w działalności zawodowej wykorzystuje m.in.:

• granaty dymne ⁹ i świece dymne ²⁴,
• maszyny do wytwarzania dymu,
• wytwornice ognia,
• wyrzutnie konfetti ¹⁰,
• flary ⁷ i race ²⁰,
• petardy ¹⁶,
• fontanny sceniczne,
• rakiety ²¹,
• lonty ¹¹,
• zapały pirotechniczne ²⁷ oraz zapały elektryczne ²⁶,
• bomby ²,
• rury pirotechniczne ²²,
• mieszaniny pirotechniczne ¹⁴ dostosowane do potrzeb konkretnego pokazu pirotechnicznego,
• urządzenie do mierzenia prędkości detonacji ⁴,
• wykonawcze sterowniki zapłonu ²⁵,
• system (sterownik) do zdalnej detonacji ²³,
• generatory kodu czasowego ⁸.

Organizacja pracy

Pirotechnik ma nienormowany czas pracy, który jest uzależniony od liczby przyjętych zleceń na realizację pokazów pirotechnicznych. Pomiędzy jednym a drugim zleceniem pirotechnik może przez wiele dni albo nawet tygodni nie wykonywać swojej pracy, przy czym jedno zlecenie może również dotyczyć cyklu imprez – wówczas czas pracy pirotechnika wyznaczają na przykład terminy odbywania się kolejnych spektakli teatralnych lub koncertów w trasie koncertowej danego artysty.

Pirotechnik może wykonywać swoje obowiązki o różnych porach dnia i nocy, przez kilka lub kilkanaście godzin, w zależności od stopnia skomplikowania realizowanego pokazu i jego specyfiki. W przypadku pokazów pirotechnicznych na potrzeby produkcji filmowej, o tym, po jakim czasie pirotechnik ma skończyć wykonywanie zadania, decyduje reżyser na podstawie efektów zadania i tego, czy są one zgodne z jego założeniami. Jeśli przygotowany przez pirotechnika pokaz za pierwszym razem okaże się nieudany, reżyser może zadecydować o nakręceniu dubla ⁵ sceny, w której wykorzystywane są materiały pirotechniczne, co dla pirotechnika oznacza konieczność powtórnego przygotowania pokazu. Praca wykonywana w takim trybie nie może jednak naruszać postanowień kodeksu pracy w zakresie realizacji czynności, ponieważ świeżość i przytomność umysłu stanowią warunek konieczny prawidłowego i bezpiecznego wykonania zadania przez pirotechnika.

Pirotechnik może pracować indywidualnie lub zespołowo. Zależy to od stopnia skomplikowania i skali realizowanego pokazu. Przy pokazach na mniejszą skalę pirotechnik może pracować indywidualnie, jednak przy większych i bardziej skomplikowanych pokazach pirotechnicy pracują zespołowo, dzieląc się zadaniami (mogą na przykład rozdzielić między siebie odpowiedzialność w zakresie przygotowania poszczególnych fragmentów terenu, na którym ma odbywać się pokaz albo w zakresie montowania materiałów, programowania i przeprowadzania detonacji oraz synchronizowania ich z muzyką). W zespole pirotechników za prace pomocnicze mogą być odpowiedzialni praktykanci, którzy dopiero uczą się wykonywania zawodu i jeszcze nie posiadają uprawnień do samodzielnego przygotowywania pokazów pirotechnicznych.

Zespół pirotechników jest nadzorowany przez kierownika. Funkcję tę zwykle sprawuje pirotechnik z największą wiedzą i doświadczeniem w zawodzie. Kierownik odpowiada przed reżyserem widowiska (filmu, spektaklu teatralnego) bądź bezpośrednio przed klientem, który zlecił realizację pokazu.

Pirotechnik prowadzić własną działalność gospodarczą polegającą na opracowaniu, przygotowaniu i realizacji pokazów pirotechnicznych.

Zagrożenia mające wpływ na bezpieczeństwo pracy człowieka

Pirotechnik w trakcie wykonywania pracy narażony jest m.in. na zagrożenia o charakterze:

• fizycznym,
• psychofizycznym (stres wynikający z konieczności podejmowania ryzykownych czynności oraz z poczucia odpowiedzialności za zdrowie i życie swoich współpracowników oraz widzów realizowanych przez niego pokazów pirotechnicznych).

Zagrożenia fizyczne, na jakie narażony jest pirotechnik, mają charakter:

• foniczny (hałas emitowany w wyniku detonacji materiałów pirotechnicznych),
• termiczny (oparzenia),
• mechaniczny (urazy spowodowane niekontrolowanym lub nieprawidłowo przeprowadzonym wybuchem materiałów pirotechnicznych).

Do niebezpiecznych dla życia i zdrowia potencjalnych skutków pracy w tym zawodzie można zaliczyć:

• poparzenia termiczne,
• uszkodzenia narządu słuchu,
• uszkodzenia narządu wzroku,
• zranienia i krwawienia,
• rany,
• amputacje ¹ urazowe.

Wymagania psychofizyczne

Dla pracownika wykonującego zawód pirotechnik ważne są:

w kategorii wymagań fizycznych

• ogólna wydolność fizyczna,
• sprawność układu kostno-stawowego,
• sprawność narządu wzroku,
• sprawność narządu słuchu,
• sprawność zmysłu dotyku,
• sprawność narządu równowagi;

w kategorii sprawności sensomotorycznych

• ostrość słuchu,
• ostrość wzroku,
• widzenie o zmroku,
• czucie dotykowe,
• koordynacja wzrokowo-ruchowa,
• spostrzegawczość,
• zręczność rąk,
• zręczność palców;

w kategorii sprawności i zdolności

• wyobraźnia przestrzenna,
• uzdolnienia kierownicze i organizacyjne,
• wyobraźnia i myślenie twórcze,
• rozumowanie logiczne,
• zdolność do przestrzegania reguł, przepisów i standardów,
• współdziałanie i współpraca w zespole (grupie);

w kategorii cech osobowościowych

• odpowiedzialność,
• radzenie sobie ze stresem,
• samodzielność,
• samokontrola,
• rzetelność,
• dokładność,
• dbałość o jakość pracy,
• odporność na działanie pod presją czasu,
• wrażliwość estetyczna.

Więcej informacji znajduje się w sekcjach: 3.3. Kompetencje społeczne; 3.4. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu.

Wymagania zdrowotne

Do podjęcia pracy w zawodzie pirotechnik wymagany jest: dobry wzrok, słuch oraz sprawność narządów ruchu, szczególnie kończyn górnych.

Pod względem wydatku energetycznego praca w tym zawodzie należy do prac umiarkowanie ciężkich.

Bezwzględnymi przeciwwskazaniami do wykonywania pracy w zawodzie pirotechnik są choroby psychiczne i upośledzenie umysłowe, ze względu na ciążącą na pirotechniku odpowiedzialność za zdrowie i życie swoje oraz innych osób uczestniczących w realizowanych przez niego pokazach pirotechnicznych.

Aby wykonywać ten zawód, pracownik musi przedstawić dokument zaświadczający, że nie wykazuje zaburzeń psychicznych.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.4. Możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie.

Wykształcenie niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie

Obecnie (2019 r.) w zawodzie pirotechnik nie ma formalnych wymagań dotyczących poziomu i kierunku wykształcenia. Preferowane jest wykształcenie na poziomie branżowej szkoły II stopnia, technikum lub liceum ogólnokształcące. Posiadanie wykształcenia średniego lub średniego branżowego jest warunkiem koniecznym do spełnienia, jeśli pirotechnik zamierza założyć własną firmę, zajmującą się świadczeniem usług z zakresu organizacji pokazów pirotechnicznych.

Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie

Uprawnienia do podjęcia pracy w zawodzie pirotechnik może uzyskać osoba, która:

• ukończyła 21 lat,
• nie wykazuje zaburzeń psychicznych: nie jest chora psychicznie (nie wykazuje zaburzeń psychotycznych), nie jest upośledzona umysłowo, nie wykazuje innych zakłóceń czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych i nie wymaga świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym lub społecznym,
• nie była skazana prawomocnym ¹⁸ wyrokiem za przestępstwo ¹⁹ umyślne przeciwko bezpieczeństwu państwa, porządkowi publicznemu, życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu,
• posiada nienaganną opinię wydaną przez komendanta powiatowego (miejskiego) Policji właściwego dla miejsca zamieszkania,
• odbyła szkolenie i zdała egzamin dla osób mających dostęp do materiałów wybuchowych ¹² przeznaczonych do użytku cywilnego ³.

Do przeprowadzenia szkolenia i egzaminu dla osób mających dostęp do materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego upoważnione są określone podmioty, wskazane przez ministra właściwego do spraw gospodarki w drodze rozporządzenia. W aktualnie obowiązującym rozporządzeniu wśród tych podmiotów wymieniono kilka placówek naukowo badawczych, szkoły wyższe i jednostkę organizacyjną Państwowej Inspekcji Pracy.

W szkoleniu i egzaminie może wziąć udział osoba, która na podstawie oświadczenia pracodawcy potwierdzi odbycie praktyki zawodowej w zakresie realizacji publicznych pokazów pirotechnicznych o charakterze imprez masowych.

Uprawnienia do pracy w zawodzie pirotechnik na zasadzie prowadzenia własnej działalności gospodarczej może uzyskać osoba, która:

• posiada co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe,
• ma pełną zdolność do czynności prawnych ²⁸,
• nie wykazuje istotnych zaburzeń funkcjonowania psychologicznego ani zaburzeń psychicznych: nie jest chora psychicznie (nie wykazuje zaburzeń psychotycznych), nie jest upośledzona umysłowo, nie wykazuje innych zakłóceń czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych i nie wymaga świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym lub społecznym,
• nie była skazana prawomocnym orzeczeniem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe oraz nie toczy się przeciwko niej postępowanie w sprawie o takie przestępstwo lub wykroczenie,
• nie jest wpisana do rejestru dłużników niewypłacalnych Krajowego Rejestru Sądowego i nie jest ujawniona w Krajowym Rejestrze Zadłużonych,
• udokumentowała możliwość spełnienia warunków technicznych i organizacyjnych związanych z dysponowaniem obiektami lub urządzeniami dostosowanymi do charakteru prac prowadzonych z użyciem materiałów pirotechnicznych lub terenami przeznaczonymi do wzniesienia tych obiektów lub urządzeń,
• w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej, zatrudnia osoby spełniające warunki dotyczące dostępu do materiałów pirotechnicznych.

Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.2. Instytucje oferujące kształcenie, szkolenie i/lub potwierdzanie kompetencji w ramach zawodu.

Możliwości rozwoju zawodowego i awansu

Nowo zatrudniony pracownik bez doświadczenia oraz samodzielnych uprawnień w zawodzie pirotechnik zaczyna pracę jako praktykant, wykonując zadania pomocnicze zlecone i nadzorowane przez posiadającego odpowiednie uprawnienia, bardziej doświadczonego pracownika.

Po odbyciu szkolenia i pomyślnym zdaniu egzaminu, może awansować na stanowisko samodzielnego pirotechnika. Wówczas do jego obowiązków należy między innymi sprawowanie kontroli i kierowanie procesem nabywania wiedzy i umiejętności przez znajdujących się pod jego opieką praktykantów. Następnie samodzielny pirotechnik może awansować na stanowisko kierownika zespołu pirotechników. Wówczas w zakres jego obowiązków wchodzi nadzorowanie i planowanie zadań wykonywanych przez pozostałych członków tego zespołu.

Możliwość dalszego rozwoju zawodowego można uzyskać poprzez:

• potwierdzanie wysokiej jakości świadczonych usług i pozyskiwanie w ten sposób coraz większej liczby klientów (ze wzrostem renomy wiąże się wzrost ilości zleceń przygotowania pokazów pirotechnicznych i większe zarobki),
• rozszerzenie swoich kompetencji zawodowych poprzez podejmowanie kształcenia i/lub szkolenia w zawodach pokrewnych oświetlacz filmowy lub realizator światła,
• dalsze kształcenie na studiach wyższych lub podyplomowych na kierunkach technologia materiałów wybuchowych lub chemia ze specjalizacją materiały wybuchowe i pirotechnika (w przypadku osób posiadających wykształcenie średnie i zdany egzamin maturalny),
• założenie własnej działalności gospodarczej i świadczenie usług z zakresu realizacji pokazów pirotechnicznych (po spełnieniu warunków określonych ustawą).

Możliwości potwierdzania kompetencji

Obecnie (2019 r.) w zawodzie pirotechnik istnieje konieczność potwierdzenia kompetencji zawodowych egzaminem dla osób mających dostęp do materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego. Kandydat do wykonywania zawodu zdaje egzamin przed komisją kwalifikacyjną, której członków powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw gospodarki.

Więcej informacji można uzyskać w Bazie Usług Rozwojowych https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl oraz Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Osoba zatrudniona w zawodzie pirotechnik może rozszerzać swoje kompetencje zawodowe w zawodach pokrewnych:

Pracownik w zawodzie pirotechnik wykonuje różnorodne zadania, do których należą w szczególności:

• Z1 Wykonywanie oględzin terenu pokazu pirotechnicznego i ustalanie oczekiwań klienta.
• Z2 Przygotowanie planu przebiegu pokazu pirotechnicznego.
• Z3 Montowanie urządzeń oraz materiałów pirotechnicznych i zabezpieczanie terenu pokazu pirotechnicznego.
• Z4 Przeprowadzanie pokazu pirotechnicznego.
• Z5 Sprawdzanie i oczyszczanie terenu po zakończonym pokazie pirotechnicznym.

Kompetencja zawodowa Kz1: Przygotowanie i realizowanie pokazów pirotechnicznych obejmuje zestaw zadań zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z5, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.

Pracownik w zawodzie pirotechnik powinien posiadać kompetencje społeczne niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.

W szczególności pracownik jest gotów do:

• Ponoszenia odpowiedzialności za skutki wykonywanej pracy, które mogą mieć wpływ na zdrowie i życie ludzi.
• Oceniania ryzyka związanego z przeprowadzaniem pokazów pirotechnicznych i podejmowania działań zmierzających do minimalizacji tego ryzyka.
• Przestrzegania reguł, przepisów i standardów dotyczących kontaktu z materiałami pirotechnicznymi.
• Wykonywania zadań zawodowych z dbałością o bezpieczeństwo ludzi, mienia i środowiska.
• Dzielenia się swoją wiedzą z praktykantami uczącymi się wykonywania zawodu i z mniej doświadczonymi pirotechnikami.
• Rozwijania swojej wiedzy i doskonalenia umiejętności zawodowych.

Pracownik powinien mieć zdolność właściwego wykonywania zadań zawodowych i predyspozycje do rozwoju zawodowego. Dlatego wymaga się od niego odpowiednich kompetencji kluczowych. Zostały one zilustrowane w formie profilu (rys. 1) ukazującego ważność kompetencji kluczowych dla zawodu pirotechnik.

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu pirotechnik

Uwaga:

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stosowanego w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt PIAAC (OECD).

Kompetencje zawodowe pracownika w zawodzie pirotechnik nawiązują do opisów poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Opis zawodu, zadań zawodowych i wymagań kompetencyjnych może stanowić materiał informacyjny dla przygotowania (lub aktualizacji) opisów kwalifikacji wprowadzanych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Więcej informacji:

• Zintegrowany System Kwalifikacji: https://www.kwalifikacje.gov.pl
• Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl

Pirotechnik może zostać zatrudniony przy realizacji pokazów pirotechnicznych podczas:

• festynów i innego rodzaju imprez masowych na świeżym powietrzu,
• produkcji filmów i widowisk telewizyjnych,
• spektakli teatralnych,
• koncertów muzycznych,
• imprez sportowych,
• różnego rodzaju publicznych prezentacji (np. nowych modeli samochodów, pokazów mody, produktów).

Pirotechnik może uczestniczyć w przygotowaniu takich pokazów będąc zatrudnionym w firmie, zajmującej się świadczeniem usług z zakresu organizacji widowisk pirotechnicznych.

Może również prowadzić własną działalność w tym zakresie, pod warunkiem spełnienia warunków określonych ustawą.

Obecnie (2019 r.) zapotrzebowanie na usługi świadczone przez pirotechników utrzymuje się na stałym poziomie. Należy jednak zaznaczyć, że pirotechnicy pracują w oparciu o kontrakty na realizację pokazów przy konkretnym przedsięwzięciu, nie mając przy tym pewności co do częstotliwości takich przedsięwzięć. W związku z powyższym na stałość zleceń mogą liczyć pirotechnicy, którzy potwierdzili najwyższą jakość i bezpieczeństwo świadczonych usług.

Kształcenie

Obecnie (w 2019 roku) w ramach systemu kształcenia w Polsce nie przygotowuje się kandydatów do pracy w zawodzie pirotechnik.

Do podjęcia pracy w zawodzie preferowane, a w przypadku pirotechników zamierzających założyć własną działalność gospodarczą wymagane jest posiadanie wykształcenia średniego ogólnego lub średniego branżowego. W związku z powyższym osoba zainteresowana podjęciem pracy w zawodzie pirotechnik może ukończyć:

• liceum ogólnokształcące,
• technikum lub szkołę branżową II stopnia (z reguły w zawodach z grupy średniego personelu z dziedziny prawa, spraw społecznych, kultury i pokrewnego).

Szkolenie

Aby uzyskać uprawnienia do wykonywania zawodu, pirotechnik musi odbyć obowiązkowe szkolenie dla osób mających dostęp do materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego. Podmioty upoważnione do prowadzenia szkolenia wskazuje minister właściwy do spraw gospodarki w drodze rozporządzania. W aktualnie obowiązującym rozporządzeniu wśród tych podmiotów wymieniono kilka placówek naukowo-badawczych, szkoły wyższe i jednostkę organizacyjną Państwowej Inspekcji Pracy.

Szkolenie dla osób mających dostęp do materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego jest zakończone egzaminem, zdawanym przed komisją kwalifikacyjną. Warunkiem odbycia szkolenia jest przedstawienie zaświadczenia od pracodawcy o odbyciu praktyki zawodowej w zakresie realizacji publicznych pokazów pirotechnicznych o charakterze imprez masowych. Po odbyciu szkolenia i zdaniu egzaminu pirotechnik otrzymuje zaświadczenie potwierdzające przygotowanie zawodowe do wykonywania prac związanych z dostępem do materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego.

Dodatkowo osoby zainteresowane pracą w tym zawodzie mogą doskonalić umiejętności uczestnicząc w kursach, organizowanych przez prywatne firmy edukacyjne i producentów materiałów pirotechnicznych. Organizatorzy tych szkoleń poświadczają uzyskane przez uczestników kompetencje stosownymi certyfikatami/zaświadczeniami.

Pirotechnik może również doskonalić swoją wiedzę i umiejętności samodzielnie, korzystając ze specjalistycznej literatury oraz czasopism branżowych.

Obecnie (2019 r.) wynagrodzenie osób pracujących w zawodzie pirotechnik zależy od liczby i skali projektów, w których biorą udział, a także od poziomu skomplikowania pokazów pirotechnicznych, które mają przygotować. Ceny najprostszych efektów pirotechnicznych zaczynają się od kilkuset złotych, a w przypadku spektakularnych pokazów fajerwerków sylwestrowych sięgają nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych. Należy przy tym pamiętać, że pirotechnik sam musi pokryć koszty związane z eksploatacją i zaopatrzeniem się w odpowiedni sprzęt i materiały.

W zawodzie pirotechnik nie ma możliwości zatrudnienia osób z niepełnosprawnością.